Բնագիտության լաբորատորիայի գործունեություն

 

2021-2022 ուսումանական տարում բնագիտության լաբորատորիայի ղեկավարը իրականացնելու է հետևյալ աշխատանքները

1.      Կրթահամալիրում աշխատանքի դիմած բնագետ ուսուցիչների հետ մենթորական աշխատանքի համակարգում

2.      Կրթահամալիրում աշխատող բնագետ ուսուցիչների հետ սեմինարների կազմակերպում

3.      Բնագիտական առարկանների (ֆիզիկիա, քիմիա, կենսաբանություն, էկոլոգիա, աշխարհագրություն, բնագիտություն) ծրագրերի վերանայում ու հաստատում

4.      Աջակցություն ուսումնական նախագծերի կազման աշխատանքների

5.      Ամենամսյա ֆլեշմոբերի աշխատանքների համակագում ու խորհրդատվություն

6.      Կրթահամալիրի ուսումանական օրացույցին համապատասխան բնագիտական օրացույցի կազմում ու դրանում ներառված աշխատանքների համակարգում

7.      Ամենամյա ստուգատեսերի աշխատանքների աջակցում ու համակարգում

8.      Բնագիտական դասընթացներին անհրաժեշտ նույթատեխնիկական բազայի և գրականության ներակայցում

9.      Բնագիտության լաբորատորիայի ղեկավարը հանդիսանում է կրթահամալիրի մասնաժողովի անդամ ու մասնաժողովին է բնագետ ուսուցիչների գործունեության ամփոփումը։

10.  Մանկավարժության կենտրոնի առաջարկով կատարում է անհրաժեշտ ուսումնասիրություններ, վերլուծություններ, մասնակցում մշակումների

 

Բնագիտության լաբորատորիայի զարգացամն հիմնական ուղղություններն են

·         Բնագիտական առարկաների դասվանդման արդյունավետության բարձրացումը

·         Մեդաիմիջոցների օգտագործման ավելացումը ուսումնական դպրոցեսում, մեդիալաբաորատորիաների ստեղծում

·         Ամենամյա ստուգատեսերի տարածումն ու դրանց զարգացումը

·         Բնական միջավայրում իրականացվող դասընթացների ընդլայնումը

·         Ուսումնական ճամբարներում բնագիտական բաղդրիչի ավելացումը

·         Ուսումնական լաբորատորիաների վերազինումը

Երբ խոսքը գնում է բնագիտական առարկաների արդյունավետության բարձրացման մասին, այս առումով առաջնային է դառնում բնագիտական առարկաների առջև դրված խնդիրների վերասահմանումը, ստացված արդյունքների ամփոփումն ու վերլուծությունը, ինչպես նաև սովորղների գրանցած ցուցանիշների համեմատությունը: Հաշվի առնելով վերոշարադրյան ու լրացնելով բաց թողմները, հնարավոր կլինի նաև նպաստել բնագիտական առարկաների արդյունավետության բարձրացմանը:

Քանի որ բնագիտության ուսուցման մեջ մեդիամիջոցների կիրառությունը ունի մեկ տասնամյակից ավելի պատմություն, այս պարագայում խոսքը գնում է ոչ այնքան նոր միջոցների օգտագործմանը՝ այլ օգտագործվող միջոցներով ձեռք բերված արդյունքների հանաքագրմանը: Այս իմստով առանձնահատուկ կարևորություն է ստանում տարբեր տարիներին ստուգատեսերին ներկայացված աշխատանքների հավաքագրումն ու վիրտուալ լաբորատորիայի ստեղծումը:
Դիտարկելով կազմված ուսումնական օրացույցը որպես կրթության կազմակերպիչ, ստուգատեսերի պատրաստությունը պետք է ստանա շուրջտարյա բնույթ, սեպտեմբերից պետք է հայտնի լինեն ստուգատեսի կազմակերիչներն ու պատասպանատուները, ինչպես նաև հստակեցված լինել ստուգատեսերի հիմնական ուղությունները: Ստուգատեսի վաղօրոք նախապատրաստությունը հնարավորություն կընձեռնի ներկայացվող աշխատանքնրի արդյունավետության բարձրացմանը, ինչպես նաև կմեծացի կրթական ցանցում ստուգատեսային համագործակցությունը այլ կրթական հաստատությունների հետ:

Բնական միջավայրում իրականացվող դասընանթացների մասին բազում անդրադարձել եղել կրթահամալիրի դասավանդողների համապատասխան հոդվածներում: Զարգացման այս փուլում, մեծացնելով բնագիտությա ուսուցման արդյունավետությունը բնական միջավայրում ու համագործակցելով  հայրենագիտության, ճամփորդությամբ ուսուցման լաբորատորիայի հետ առաջարկվում է յուաքանչյուր ուսումնական ճամփորդության ու ուսումանական ճամբարի համար կազմել բնագիտական ուղեցույց: Այդ ուղեցույց կներառի տեղանի մանրամասն քարտեզ, իրեն յուրահատուկ բնական միջավայրի նկարագրով (ռելիեֆ, բուսական ու կենդանական աշխարհի առաձնահատկություններ, ջրագարական ցանց, էկոլոգիական պնդիրներ, տեղանքին բնորոշ հիմնական երևույթներ):

Բնագիտության ուսուցման առանձնահատկությունները 9-րդ դասարանում

 2021-2022 ուսումնական տարում կրթահամալիրում իրականացվում է 9-րդ դասարանների մասնագիտական կողմնորոշման մեկամյա ծրագիր, որի շրջանակներում բնագիտության լաբրատորիան ներակայցնում է բնագիտական առարակների ուսուցման առանձնահատկությունները, որոնք սովորողներին հնարավորություն կտան լիարժեք բացահայտել բնագիտական ուղղությամբ ուսումը շարունակելու, ինչես նաև հետագա մասնագիտության մեջ բնագիտական բաղադրիչները կիրառելու հեռանկարները:

Վերոհիշյալ նպատակներին հասնելու համար առաջնային են համավում հետևյալ կետերը

·         Ուսուցման կազմակերպումը ուսումնական ճամփորդությունների միջոցով

·         Փորձի հիման վրա կազմակերպվող ուսուցումը

·         Համապատասխան ուսումնական միջավայրի ձևավորումը

·         Ամենամյա ստուգատեսերի մասնակցությունը

Ուսումնական ճամփորդությունները որպես ուսուցման կազմակերպման ձև կիրառելի են տարբեր դասարանի սովորողների համար, սակայն մասնագիտական կողմնորոշում ծրագրի շրջանակներում փոքր ինչ վերաիմաստավորում է պահանջում: Ուսումնական ճամփորդությունների կազամկերպման ընթացքում առաջնային են դառնում բոլոր այն գիտելիքներն ու  հմտությունները, որոնք ունեն մեծ կիրառելիություն:  Քանի որ ուսումնական ճամփորդությունները ըստ իրենց բովանդակության բազմաբնույթ են, բնագիտության ուսոցման համար առաջնային կարևորություն են ստանում հատկապես հայրենագիտական ու մասնագիտական կողմոնորշմանը ուղղված ճամփորդությունները:

Հայրենագիտական ուսումնական ճամփորդությունների պարագայում հնարավորություն է ընձեռնվում կրառել բնագիտական առարկաների դասընթացների ստացած գիտելիքներն ու հմտությունները: Այսպիսի ուսումնական ճամփորդությունների պարագայում յուրաքանչյուր դասավանդվող առարկայի համար պետք է սահմանվի հստակ պահանջները: Մասնավորապես աշխարահգրության պարագայում սովորողը պետք է կարողանա տեղանքը հստակ ներակայցնի քարտեզի վրա, պատկերացում ունենա տեղանքի աշխարհագրական առանձնահատկություների մասին, կարողանա քարտեզի վրա ընդգծել երթուղին: Կենսաբանության պարագայում գաղափար ունենա տեղանքի բուսական ու կենադանական աշխարհի առանձնահատկություններին մասին, տեղեկացված լինի բնակլիմայական պայմանների փոփոխությունների ազդեցության մասին: Ֆիզիկայի պարագայում պատկերացում կազմի տվյալ տեղանքին բոնորոշ ֆիզիկական երևույթների մասին (քամիների առաջացում, մթնոլորտային ճշման տատանում և այլն): Քիմիայի պարագայում տեղանքի հիմնական նյութերի բաղադրության կազմի մասին գաղափար, պատկերացում կազմի տվյալ վայրում առավել արտահայտիչ ընթացող քիմիական երևույթների մասին:

Սույն մոտեցումը սովորողին հնարավորություն է տալիս ոչ միայն կիրառական գիտելիքներ ու հմտություններ ստանալ, այլ նաև խորապես պատկերացումներ կազմել մի շարք մասնագիտությունների առանձնահատկությունների մասին, որոնք որևէ կեր առնչվում են բնագիտությանը:

Մասնագիտական կողմորոշմանը ուղղված ուսումնական ճամփորդությունները պետք է ուղղված լիներ դեպի թանգարաններ (բնության պահանության թանգարան, երկրաբանական թանգարան, ատսղագիտության թանգարան և այլն), ամենատարբեր ուսումնական լաբորատորիաներ, ջերմոցներ, տնկարաններ: Այսպիսի ուսումնական ճամփորդությունների պարագայում նախընտրելի են մի քանի դասընթացների համատեղ իրականացվող ճամփորդությունները:

 «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում բնագիտության ուսուցման կարևոր առանձնահատկություններից է փորձի հիման վրա կազմակերպվող ուսուցումը: Այս պարագայում շատ կարևոր է փորձարարական քիմիայի ու ֆիզիկայի դասընթացների կազմակերպումը, քանի որ առաջին պլան են մղվում սովորողների մոտ այպիսի հմտությունների զարգացումը, որոնք կիրառելի են կյաքնի տարբեր ոլորտներում ու մասնագիտություններում: Կենսաբանության ուսուցման պարագայում կարևություն են ստանում ջերմոցներում կազմակերպվող դասերը:

Բնագիտության ուսուցման կազմակերպման հարցում առանձնահատուկ դեր ունի ստեղծված և անընդհատ բարելավվող ուսումնական միջավայրը: Բացի կրթահամալիրում գործող ուսումնական լաբորատրիաներից, ուսումնական միջավայր են հասդիսանում «Արատեսի դպրական կենտրոնը», կրթահամալիրում գործող ուսումնական ագարակն ու ջերմոցները, այլ հաստատությունների լաբորատորիաները, ամենատարբեր թանգարաններն ու ուսումնական ճամփորդության ընթացքում նորովի բացահայտվող վայրերը: Ուսումնական միջավայրի այսպիսի բազմազանությունը հնարավորություն է տալիս մեծացնել սովորողների կապը բնագիտական առարկաների հետ, ավելի տեսանլի դարձնել ձեռք բերված հմտությունների անհրաժեշտությունը:  Առանձին դեպքերում սովորողնին մղելով նոր հմտություններ ու գիտելիքներ ստանալուն: Ուսումնական այս միջավայրը սովորողի համար ավելի պատկերավոր է դարձնում այն բոլոր մասնագիտությունների մանրամասնությունները, որոնք սերտորեն կապվում են բնագիտության հետ:

Յուրաքանչյուր տարի կրթահամալիրում անց են կացվում բնագիտատեխնիկական և բնապահպանական ստուգատեսեր, որոնց ընթացքում սովորողները ներակայցնում են ուսումնական տարվա ընթացքում իրենց կատարած աշխատանքները: Ստուգատեսերերը հնարավորություն են տալիս սովորողներին կատարած աշխատանքների ամփոփման համար, որի ընդացքում սովորղը վերաարժևորելով ու ամփոփելով իր աշխատանքները կարևոր քայլ է կատարում իր նախընտրելի մասնագիտության կողմնորոշման հարցում: